دسترسی اندروید: بررسی دسترسی‌ برنامه‌های اندروید در گوشی‌های هوشمند

دسترسی مجاز اپلیکیشن‌ها (App Permissions) با هدف محافظت از اطلاعات کاربران طراحی شده‌اند و کاربران اندروید 6 مارشمالو و بالاتر می‌توانند دسترسی‌های اپلیکیشن‌های مختلف را در گوشی هوشمند خود کنترل کرده و در صورت لزوم آنها را محدود کنند. در ادامه‌ی این مطلب ایساج تصمیم داریم در مورد دسترسی‌های اندروید، دسترسی برنامه ها به اطلاعات گوشی، مدیریت دسترسی برنامه های اندروید و غیرفعال کردن دسترسی‌های غیرضروری به منظور حفظ امنیت بیشتر نکاتی را بیان کنیم.

دسترسی اندروید

اپلیکیشن‌ها بخشی جدایی‌ناپذیر از گوشی‌های هوشمند هستند؛ برای اهداف مختلف برنامه‌های کاربردی متنوعی طراحی می‌شود که می‌تواند بسیار مفید باشد؛ برنامه‌هایی از قبیل شبکه‌های اجتماعی، اپلیکیشن‌های پیش‌بینی وضع هوا و غیره. با وجود این، دسترسی‌هایی که برنامه‌ها از گوشی هوشمند شما می‌خواهند، می‌تواند دردسرساز باشد. با وجود برنامه‌های متنوعی که در دسترس هستند، دانلود و نصب آنها کار ساده‌ای است اما آیا موقع نصب یک برنامه به امنیت آن توجه می‌کنید؟

برخی از برنامه‌ها در واقع بدافزارهایی هستند که به اطلاعات کاربر دسترسی پیدا کرده و باعث مشکلات متعددی می‌شوند. به این ترتیب بررسی دسترسی اندروید و مدیریت دسترسی برنامه های اندروید می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

منظور از دسترسی اندروید چیست؟

مجوزها یا دسترسی‌های اندروید می‌توانند به برنامه‌ها این امکان را بدهند که گوشی شما را تحت کنترل داشته و به دوربین، میکروفون، پیام‌های خصوصی، مکالمات، تصاویر و غیره دسترسی داشته باشند. این دسترسی‌ها معمولا در اولین باری که برنامه را نصب می‌کنید و برنامه دسترسی به سخت‌افزار یا داده‌های تلفن همراه یا تبلت شما را می‌خواهد، ظاهر می‌شوند و معمولا به حریم خصوصی مرتبط هستند. هر وقت که یک برنامه‌ی جدید از Google Play نصب می‌کنید، احتمالا درخواست مجوز برنامه‌ها را مشاهده خواهید کرد. برای مثال اگر یک برنامه‌ی دوربین نصب کنید حتما برای عکس گرفتن از شما اجازه‌ی دسترسی به دوربین را می‌خواهد.

سایر دسترسی های اپلیکیشن در اندروید می‌تواند شامل نظارت بر موقعیت مکانی، ذخیره‌ی اطلاعات، ارسال و دریافت پیام‌ها و تماس‌ها، خواندن داده‌های حساس گزارش یا دسترسی به مخاطبین، تقویم با تاریخچه‌ی مرورگر شما باشد. با این حال، برنامه‌ها به طور خودکار اجازه‌ی دسترسی به هیچ کدام از این اطلاعات را ندارند و برای فعال شدن نیاز به تایید کاربر هست. بنابراین با لغو دسترسی‌ها، می‌توانید کنترل آنها بر گوشی خود را محدود کنید.

(سری به مطلب حذف بدافزار از اندروید نیز بزنید.)

کنترل کننده‌ی مجوز و دسترسی اندروید چیست؟

کنترل کننده‌ی مجوزهای اندروید بخشی از سیستم عامل اندروید است که به برنامه‌ها می‌گوید به چه چیزهایی می‌توانند دسترسی داشته باشند. وقتی که یک اپلیکیشن جدید برای گوشی هوشمند خود دانلود می‌کنید، کنترل کننده‌ی دسترسی های اندروید همان چیزی است که به شما این امکان را می‌دهد که این دسترسی‌ها را قبول کنید یا رد کنید.

دسترسی‌های اندروید که باید از آنها اجتناب کنید

هنگام نصب یک برنامه باید توجه داشته باشید که دسترسی‌هایی که مورد نیاز برنامه نیست را به آن ندهید. اگر یک اپلیکیشن نباید به چیزی دسترسی داشته باشد (مانند دوربین یا لوکیشن) به آن، مجوز دسترسی ندهید. هنگام تصمیم گیری در مورد پذیرش یا رد دسترسی برنامه‌ها، حریم خصوصی خود را حتما در نظر داشته باشید. مجوزهای سیستم اندروید به دو دسته‌ی دسترسی‌های طبیعی و خطرناک تقسیم می‌شوند. اندروید به طور پیش‌فرض دسترسی‌های معمولی یا نرمال مانند دسترسی به اینترنت را به برنامه‌ها می‌دهد. این بدان دلیل است که مجوزهای معمولی نباید خطری برای حریم خصوصی یا عملکرد دستگاه شما ایجاد کنند.

از سوی دیگر مجوزهای خطرناک قرار دارد که اندروید از شما برای استفاده از آنها اجازه می‌خواهد. این دسترسی‌های خطرناک شامل دسترسی به تاریخجه‌ی تماس‌ها، پیام‌های خصوصی، موقعیت مکانی، دوربین، میکروفون و غیره می‌شود. این دسترسی‌ها ذاتا خطرناک نیستند اما امکان سوء استفاده دارند. به همین خاطر است که اندروید به شما این فرصت را می‌دهد که آنها را بپذیرید یا رد کنید. برخی از برنامه‌ها به این دسترسی مجوزها در اندروید نیاز دارند و در این موارد، پیش از نصب آن از ایمن بودن برنامه‌ی مورد نظر اطمینان حاصل کنید و مطمئن شوید برنامه از یک توسعه‌دهنده‌ی معتبر ارائه شده است.

(مطلب رمزگذاری فایل پشتیبان واتساپ نیز می تواند برایتان جالب باشد.)

دسترسی‌های خطرناک اندروید

اندروید مجوزها را در صورتی که برای حریم خصوصی و عملکرد سایر برنامه‌ها یا دستگاه شما تاثیر بگذارد، به عنوان خطرناک طبقه‌بندی می‌کند. بنابراین لازم است مراقب برنامه‌هایی باشید که مجوزی را درخواست می‌کنند که به نظر نمی‌رسد برای آنها ضروری باشد. اندروید، 9 گروه دسترسی‌های خطرناک را تعریف می‌کند. هر کدام از این گروه‌های دسترسی‌های خطرناک حاوی چندین مجوز است و با تایید یک مجوز در گروه، مجوزهای دیگر نیز تایید می‌شوند. برای مثال اگر به برنامه‌ای اجازه دهید تماس‌های شما را ببیند در واقع به آن برنامه اجازه داده‌اید که تماس نیز برقرار کند! در ادامه این 9 دسترسی برنامه‌ها به اطلاعات گوشی اندروید را بررسی می‌کنیم:

• سنسورهای بدن

این ویژگی امکان دسترسی به داده‌های مربوط به سلامتی را از مونیتورهای ضربان قلب، ردیاب‌های تناسب اندام و سایر سنسورهای خارجی فراهم می‌کند. در حالی که برنامه‌های بدنسازی برای ارائه‌ی نکات سلامتی، بررسی ضربان قلب در طی ورزش و غیره به این دسترسی نیاز دارند اما یک بدافزار می‌تواند از این اطلاعات شما جاسوسی کند.

(مطلب مخفی کردن اعلان‌های حساس در اندروید نیز می تواند برایتان جالب باشد.)

• تقویم

اجازه دسترسی برنامه‌های اندروید به تقویم به این برنامه‌ها امکان خواندن، ایجاد کردن، ویرایش کردن یا حذف رویدادهای تقویم را می‌دهد. برنامه‌های تقویم به این دسترسی نیاز دارند تا بتوانند رویدادهای تقویمی را تنظیم کنند. در مقابل یک بدافزار اندروید می‌تواند بر روتین‌های شخصی شما، قرارهای ملاقات و غیره جاسوسی کند و حتی آنها را از تقویم شما حذف کند.

• دوربین

مجوز دسترسی اندروید به دوربین به برنامه‌ها اجازه می‌دهد تا از دوربین برای عکس‌برداری و فیلم‌برداری استفاده کنند. برنامه‌های مرتبط با دوربین به این مجوز نیاز دارند تا بتوانند از دوربین گوشی هوشمند شما استفاده کنند اما یک بدافزار می‌تواند به طور مخفیانه دوربین شما را روشن کرده و اتفاقاتی که در اطراف شما می‌افتد را ثبت کند.

• مخاطبان

این مجوز دسترسی اندروید به برنامه‌ها امکان می‌دهد لیست مخاطبان شما را بخوانند، ایجاد کنند و یا آنها را ویرایش کنند و بعلاوه به لیست همه‌ی حساب‌ها مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر، تلگرام و غیره که روی تلفن هوشمند خود دارید دسترسی داشته باشند. با استفاده از این مجوز دسترسی، یک برنامه‌ی ارتباطی می‌تواند به شما کمک کند تا راحت‌تر با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنید. البته بدافزارها نیز می‌توانند اطلاعات مخاطبان شما را بدزدند و سپس دوستان، خانواده و سایر افراد را با هرزنامه، انواع کلاهبرداری و غیره مورد هدف قرار دهند.

• موقعیت مکانی

موقعیت مکانی به برنامه‌ها مجوز می‌دهد تا با استفاده از ایستگاه‌های پایه‌ی تلفن همراه و نقاط اتصال (مانند وای‌فای) به موقعیت تقریبی شما دسترسی داشته باشند و از طریق GPS نیز موقعیت دقیق شما را تشخیص دهند. برنامه‌های مسیریابی به این دسترسی نیاز دارند و می‌توانند بسیار مفید باشند و برنامه‌های دوربین نیز می‌توانند برچسب جغرافیایی به تصاویر شما اضافه کنند تا بدانید عکس‌ها در کجا گرفته شده‌اند و البته برنامه‌های خرید نیز آدرس شما برای تحویل مرسوله تخمین می‌زنند. در مقابل یک بدافزار می‌تواند به طور مخفیانه به موقعیت مکانی شما دسترسی پیدا کند و حتی هکرها می‌توانند به سارقان اطلاع دهند که شما در خانه نیستید!

(به مطلب تفاوت آنتی ویروس و فایروال نیز سر بزنید.)

• میکروفون

میکروفون نیز کاربردهای مختلفی دارد برای مثال در برنامه‌های ارتباطی می‌توانید از مجوز دسترسی میکروفون برای ارسال صدا به دوستان خود استفاده کنید. با این حال باید مراقب بدافزارها نیز باشید چرا که به طور مخفیانه می‌توانند به صدای محیط اطراف و مکالمات خصوصی شما اطلاع پیدا کنند.

• تماس‌ها

این مجوز دسترسی در اندروید به برنامه‌ها امکان می‌دهد به شماره تماس، اطلاعات شبکه تلفن همراه و وضعیت تماس‌های جاری شما دسترسی داشته باشد. برنامه‌ها همچنین می‌توانند تماس برقرار کرده و یا آن را پایان دهند، گزارش‌های تماس شما را بخوانند و ویرایش کنند، پست صوتی ارسال کنند و یا حتی تماس‌ها را به شماره‌های دیگر هدایت کنند. برنامه‌های ارتباطی به طور کلی به این مجوز دسترسی اندروید نیاز دارند اما بدافزارها و نرم‌افزارهای جاسوسی می‌توانند مکالمات شما را بدون اجازه شنود کنند.

• پیام‌ها

با استفاده از این مجوز دسترسی برنامه‌ها می‌توانند پیام‌های SMS را ارسال و دریافت کنند و بخوانند. این مجوز برای برنامه‌های ارتباطی ضروری است و به شما امکان می‌دهد بتوانید به دوستان خود پیام بفرستید. در مقابل بدافزارها می‌توانند پیام‌های شما را جاسوسی کنند.

• حافظه‌ی گوشی

امکان دسترسی به این مجوز به برنامه‌ها اجازه می‌دهد تا به حافظه‌ی داخلی یا کارت حافظه‌ی تلفن هوشمند شما دسترسی داشته باشند. برای مثال یک برنامه‌ی موسیقی می‌تواند فایل‌های موسیقی را در کارت حافظه‌ی شما ذخیره کنید و یا یک برنامه‌ی شبکه‌ی اجتماعی عکس‌ها و ویدئوهای ارسال شده توسط دوستان شما را روی گوشی ذخیره کند. البته بدافزارها نیز می‌توانند به طور مخفیانه اسناد، موزیک‌ها، عکس‌ها و سایر فایل‌ها را بخوانند، تغییر دهند یا حذف کنند.

روش‌های تغییر دسترسی و مجوزهای برنامه‌های اندروید

برنامه‌هایی که روی گوشی هوشمند خود نصب می‌کنید مجوز دسترسی متفاوتی ممکن است از شما بخواهند. فهرست دسترسی‌های مورد نیاز هر برنامه را می‌توانید در پلی استور و در قسمت توضیحات اپلیکیشن مشاهده کنید. مجوزهای برنامه‌های اندروید را می‌توانید مدیریت کنید و در صورت لزوم آنها را تغییر دهید. در ادامه سه روش برای تغییر دسترسی برنامه‌های اندروید معرفی می‌کنیم.

روش اول تغییر دسترسی اندروید: بررسی دسترسی‌های برنامه پیش از نصب آن

با بررسی مجوزهای یک برنامه پیش از نصب، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ی حفظ حریم خصوصی را رعایت کنید. در وهله‌ی اول لازم است دسترسی‌های مورد نیاز هر برنامه را پیش از نصب در فروشگاه Google Play بررسی کنید. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید:

1. وارد گوگل پلی شوید و برنامه‌ی مورد نظر خود را پیدا کرده و باز کنید.
2. به پایین بروید و روی “درباره‌ی این برنامه” یا About this App ضربه بزنید.
3. به پایین صفحه بروید و روی App permissions یا مجوزهای برنامه ضربه بزنید.
4. در این قسمت می‌توانید تمام دسترسی‌هایی که برنامه از شما می‌خواهد را مشاهده کنید.

به این ترتیب می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا به توسعه‌دهنده‌ی برنامه اعتماد دارید یا خیر و با استفاده از این مجوزهای دسترسی احساس راحتی می‌کنید یا خیر. انتخاب و نصب برنامه‌هایی با مجوزهای مناسب، راهی عالی برای کنترل دسترسی برنامه‌های اندروید از همان ابتدا است.

روش دوم تغییر دسترسی اندروید: تمام مجوزهای استفاده شده توسط یک برنامه‌ی خاص را مشاهده کنید

نگران این هستید که برنامه‌های خاص در تلفن هوشمند شما به چیزهای دسترسی دارند؟ با بررسی مجوزهای برنامه‌ها می‌توانید آنها را تغییر داده و مدیریت و کنترل بیشتری بر آنها داشته باشید. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید:

1. وارد بخش تنظیمات شده و سپس Apps & notifications را باز کنید.
2. در این صفحه برنامه‌ای که می‌خواهید دسترسی‌های آن را کنترل کنید را پیدا کرده و باز کنید.
3. گزینه‌ی Permissions را انتخاب کنید.
4. در این قسمت می‌توانید تمام دسترسی های برنامه اندروید مورد نظر را مشاهده کنید و برای تغییر یک اجازه تنها کافی است آن را لمس کنید.
5. شما می‌توانید دسترسی‌هایی که ضروری نیستند را حذف کنید.

برنامه‌های گوشی همراه شما برای درست کار کردن به برخی از مجوزها نیاز دارند. اگر دسترسی گوگل مپ (Google Map) به موقعی مکانی خود را لغو کنید، این برنامه نمی‌تواند به شما جهات را نشان دهد و بعلاوه نمی‌تواند جستجوهای شما روی نقشه را بر اساس موقعیت مکانی شما انجام دهد.

(سری به مطلب برنامه اندروید Google Find My Device نیز بزنید.)

روش سوم تغییر دسترسی اندروید: مشاهده‌ی همه‌ی برنامه‌هایی که از یک مجوز خاص استفاده می‌کنند

اگر ترجیح می‌دهد نگاهی به لیست دسترسی اپلیکیشن در اندروید بیاندازید و دسترسی خاصی مانند مکان یا مخاطبین را مشاهده کنید، این روش می‌تواند در حفظ حریم خصوصی در اندروید برای شما بسیار کاربردی باشد. در ادامه نحوه‌ی دسترسی به لیست مجوزهای برنامه برای دیدن همه‌ی برنامه‌هایی که از یک مجوز خاص استفاده می‌کنند را شرح می‌دهیم:

1. وارد تنظیمات و سپس Apps & notifications شوید.
2. روی مدیریت مجوزها (Permission manager) کلیک کنید تا برنامه‌ی کنترل‌کننده‌ی مجوزهای اندروید (Android permission controller app) را باز کنید.
3. در صفحه‌ی باز شده روی مجوزهای خاص برنامه‌ها کلیک کنید (مانند مجوز موقعیت مکانی یا Location و غیره)
4. در این قسمت می‌توانید اپلیکیشن‌هایی که به موقعیت مکانی شما دسترسی دارند را مشاهده کنید. برای حذف دسترسی روی هر کدام از آنها کلیک کنید.

مجوزهای دسترسی برنامه‌های اندروید و امنیت تلفن هوشمند شما

حفاظت از اطلاعات تلفن‌های هوشمند یکی از روش‌های امنیتی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. با نظارت بر برنامه‌هایی که نصب می‌کنید و بررسی مجوزهای دسترسی اندروید این امنیت را بیشتر حفظ خواهید کرد چرا که بدافزارها و برنامه‌های مخرب با دسترسی‌های غیرمجاز می‌توانند اطلاعات خصوصی کاربران را به دست آورده و از آنها سوء استفاده کنند.

با مدیریت دسترسی برنامه‌‌‌ های اندروید، از جمله موقعیت مکانی، تماس‌ها، پیامک‌ها و غیره از نفوذ بدافزاها به اطلاعات شخصی خود پیشگیری کنید و البته پیش از نصب برنامه‌ها از ایمن بودن آنها اطمینان حاصل کنید. گاهی اوقات نیز لازم است سری به تنظیمات و مجوزهای برنامه‌های مختلف بزنید و موارد غیرضروری یا مشکوک را حذف کنید.

منبع مطلب